بررسی الاهیات اجتماعی با تأکید بر کتاب جامعه و تاریخ استاد شهید مرتضی مطهری(ره)

"الاهیات اجتماعی" به رشته ای بین رشته ای، بین منظومه ی معرفتی الاهیات و علوم اجتماعی اطلاق می شود. رشته ای است که با رویکرد دینی و الهیاتی، حیات اجتماعی انسان را مورد پژوهش قرار می دهد. حیات اجتماعی انسان حاوی پدیده هایی از قبیل خانواده و همسرگزینی؛ ازدواج و طلاق؛ آموزش و تحصیل و مدارج آموزشی؛ زراعت و کسب و کار و تجارت و بازرگانی؛ قضاوت و رفع مرافعات و فصل خصومت؛ جنگ و صلح؛ تفریح و سرگرمی و فراغت و ورزش؛ آئین ها و مراسم دینی و نظایر آنها می باشد که عرصه های مهم روابط جمعی انسان ها را فرا می گیرند. زندگی اجتماعی انسان ها، پدیده های اجتماعی، روابط جمعی، امور اجتماعی، نهادهای اجتماعی را با رویکردهای مختلف می توان مورد مطالعه قرار داد. گاه به شیوه ای استقرایی، جزئی، علمی و آماری و تجربی که در این صورت دانش جامعه شناسی پدید می آید. و گاه به شیوه ای کلی، انتزاعی، تحلیلی، استدلالی، برهانی، عقلی و فلسفی که در این صورت دانش فلسفه ی اجتماع ایجاد می شود. و گاه نیز با رویکردی دینی و مذهبی و الاهیاتی که در این حالت الاهیات اجتماعی ظاهر می شود. به عبارت دیگر مطالعه پدیده های اجتماعی در متون دینی درجه ی اول از قبیل قرآن و احادیث و بررسی آنها در متون دینی درجه ی دوم یعنی آثار محدثان، مفسران، متکلمان، فقیهان و دانشمندان اخلاق اجتماعی را الاهیات اجتماعی می نامند. این پایان نامه که به روش "اسنادی و کتابخانه ای" است و در چهار بخش تنظیم شده است، در صدد است تا به بررسی الاهیات اجتماعی در آثار استاد شهید مرتضی مطهری(ره) بپردازد و به عبارت دیگر در پی آن است که به بررسی حیات اجتماعی و مسائل متفرع بر آن، بدانگونه که در آثار الاهیاتی استاد شهید مرتضی مطهری(ره)، بخصوص بدان شیوه که در اثر جاوید وی، کتاب جامعه و تاریخ مطرح شده، پرداخته و زوایای مختلف دیدگاه های عمیق وی را در مقایسه با دیدگاه های سایر متفکران برجسته ی اسلامیِ هم عصر وی توضیح دهد. آنچه از مقایسه ی اجمالی نظرات استاد مطهری با نظرات جامعه شناسان از یک طرف، و متفکران اجتماعیِ مسلمان از طرف دیگر انجام شد به نظر می رسد اولاً اسلام دارای تفکر منسجم اجتماعی است، و ثانیاً شهید مطهری در عرصه ی الاهیات اجتماعیِ اسلامی بسیار منسجم تر و توسعه یافته تر از دیگر متفکران مسلمان نظریه پردازی کرده است.